روانکاوی با پسیکانالیز عبارت است از تحلیل روحی و روش تشخیص و معالجه امراض روحی . اروپاییان ادعا می کنند که فروید روانپزشک اتریشی آن را پایه گذاری کرده ، اما قرنها قبل قرآن اصول درمان بیماریهای روحی را بیان داشته و پزشکان اسلامی مانند محمد بن زکریای رازی و شیخ الرئیس ابوعلی سینا چندین قرن قبل از فروید بیماریهای روانی را به بهترین روش درمان کرده اند .
بیماری چشم چرانی :
« قل للمؤمنین یغضوا من ابصارهم و یحفظوا فروجهم ذلک ازکی لهم ان الله خبیر بما یصنعون »1
( ای رسول ) مردان مؤمن را بگو چشمها را از نگاه ناروا بپوشند و زنان نیز فروج و اندامشان را ( از عمل زشت ) محفوظ دارند که این بر پاکیزگی ( جسم و جان ) شما اصلح است و البته خدا به هر چه می کنید آگاه است .
از نظر روانشناسان همان طوری که بیماری سادیسم نقطه مقابل بیماری مازوشیسم است، شهوت و بیماری چشم چرانی نیز نقطه مقابل بیماری خودنمایی است . خودنما فردی است که خود را در معرض دید دیگران قرار می دهد و چشم چران کسی است که ازتماشا ونگاه به دیگران لذت می برد. خودنمایی چون (آزار دوستی) حالت منفی دارد و درزنها به نسبت بیشتری دیده می شود . در حالی که بیماری چشم چرانی مانند سادیسم حالتی برعکس دارد و از این رو این انحراف در مردها بیشتر رایج است .
بعضی پسیکانالیستها مانند ویلهم اشتگل محرومیت های جنسی را عامل این بیماری دانسته و می گویند : محرومیتهای جنسی باعث می شود که (لی یبدو) در اعصاب چشم متمرکز شود، با این تمرکز،بستگی عصب چشم با اعصاب جنسی توسعه یافته وشخص از چشم چرانی لذت می برد. با دیدن اندام جنس مخالف تحریک می شود. 2
در روانپزشکی شرعی نیز ارتباط نزدیکی میان نگاهداری چشم از نامحرم و نگاهداشتن دامان از آلودگی به زنا وجود دارد . در قرآن صریحاً این مطلب آمده است : « یغضوا من ابصارهم » یغضوا از ماده غض به معنی کم کردن نگاه یا صدا می باشد و نقطه مقابل آن خیره نگاه کردن و صدا را بلند کردن است . منظور این است که انسان به هنگام نگاه کردن معمولاً منطقه وسیعی را زیر نظر می گیرد ؛ هر گاه نامحرمی در حوزه دید قرار گرفت ، چشم را چنان فرو گیرد که آن نامحرم از منطقه دید او خارج شود یعنی به او نگاه نکند اما راه و چاه خود را ببیند. درحدیثی که ویژگی های رسول گرامی اسلام ـ صلی الله علیه و آله ـ را توصیف می کند چنین آمده است : « و اذا فرح غض طرفه » وقتی که خوشحال می شد چشمانش را به صورت نیم خفته در می آورد . مرحوم مجلسی این جمله را در بحارالانوار چنین تفسیر کرده است: پلک چشم را می شکست و سر را پایین می انداخت و چشمها را نمی گشود چنین می کرد تا از سبکسری و سرمستی به دور باشد . پس غض بصر یعنی کم کردن نگاه و خیره نشدن.
اما در مورد چرایی تقدم غض بصر بر حفظ فرج سید قطب می نویسد : « حفظ فرج پی آمد طبیعی خواباندن چشم است و گامی است در استواری اراده و هوشیاری در حفاظت از افتادن در گناه و تسلط بر خواهشهای نفسانی ، از این رو بین آن دو ، در یک آیه جمع کرده تا نشان دهد یکی حالت سبب و دیگری جایگاه نتیجه دارد . و هر دو گامهایی هستند پی در پی در صفحه دل و صحنه زندگی ! 3
و این همان است که علی ـ علیه السلام ـ می فرماید :
« العین برید القلب »
چشم جاسوس دل است .4
و امام صادق ـ علیه السلام ـ می فرماید: چه بسا نگاههایی که غصه های طولانی را در پی دارد . به این معنی که چشم قوی ترین ابزار حسی است . یعنی میدان آستانه تحریک چشم از بقیه حواس بیشتر است و بیشترین تحریکات حسی را دریافت می کند و این دل است که بعد از نگاه به کار می افتد یعنی آنچه را دیده ، می بیند ، دل طلب می کند و چون امکان رسیدن به آنچه دیده شده فراهم نمی شود ؛ افسردگی و رنجوری عاید انسان می شود . چنین است که علی ـ علیه السلام ـ می فرماید : « نابینا بودن بهترازنگاههای نا مشروع است » و حضرت علی ـ علیه السلام ـ به نقل از انجیل می فرماید : « در تورات نوشته شده زنا نکن ، ولی من می گویم اگر حتی با نظر شهوت آلود به کسی نگاه کنی همان وقت در دلت با او زنا کرده ای . » 5
این همه آفت که به تن می رسد از نظر تو به شکن می رسد
دیده فرو پوش چو دُر در صدف تا نشوی تیر بلا را هدف
پس فاصله بین نگاه و گناه اندک است .
ز دست دیده و دل هر دو فریاد که هر چه دیده بیند دل کند یاد
اما چشم چرانی از سوی زنان چرا ؟ دگرگونی ارزشها ، عدم خودشناسی زنان ، ضعف ایمان و نا آگاهی نسبت به عواقب این انحراف و مسئله شرعی آن ، خلأهای درونی و مشکلات عاطفی در روابط خانوادگی از علل چشم چرانی از سوی زنان است . چنانکه در حدیث است که یکی از صفات بدی که زنان برای زنان نیکوست تکبر است ، البته در برابر مردان نامحرم ، این تکبر و عزت نفس زنان در برابر نامحرم باعث دوری و اجتناب او از نامحرم می شود .
نگاههای آلوده پی آمدی جز فحشا، سیاهی دل و نکبتهای اجتماعی نخواهد داشت. از آثار و پیامدهای چشم چرانی از سوی زنان ، توقع بیجا از زندگی، داشتن و مقایسه کردن همسران خود با دیگران است ، که همین مسئله باعث به تعویق افتادن ازدواجها ، سست شدن پیوند زناشویی ، گسترش فساد و فحشا و تباهی و همچنین شیوع بیماریهای روانی و اخلاقی می شود . اگر با نگاه عمیق وضع خانواده هایی را که متلاشی شده اند مورد مطالعه قرار دهیم ؛ به آسانی در می یابیم که عمده ترین عامل آن ، ضعف اصول اخلاقی ، سرد وبی رونق بودن کانون خانوادگی،عدم وجودروابط عاطفی وعدم توافق اخلاقی درزندگی زناشویی می باشد که اغلب از آزادی نگاهها و به دنبال آن دلها ... نشأت گرفته اند .
روان درمانی در طب روحانی :
قرآن قرنها قبل از روانشناسان و پسیکانالیستها به طور صریح این گونه انحراف جنسی را بیماری قلبی و روحی نامیده و فرموده : « فیطمع الذی فی قلبه مرضّ » برای درمان این گونه بیماریهای روانی تقویت ایمان و اعتقاد ، احیای فرهنگ اصیل اسلامی ، ارائه الگوهای والا به انسانها ، خود شناسی و تسریع در امر ازدواج به هنگام بلوغ تأکید و بلکه در مواردی که انسان در معرض گناه و آلوده شدن به حرام و بیماریهای جسمی و روانی است واجب شمرده است .
مستحب است تعجیل در تزویج دختر و حفاظت وی به وسیله ازدواج به هنگام بلوغ که در خبر است که باکره بودن به معنی میوه درخت است که چون رسیده شد اگر آن را نچینند خورشید آن را تباه و باد آن را پراکنده می کند .
مستحب است که خواستگاری که از نظر اخلاق و دین و امانت مورد رضایت است و عفیف است را رد نکنند که پیامبر ـ صلی الله علیه و آله ـ فرمودند : « هر گاه خواستگاری آمد که اخلاق و دینش مورد رضایت شماست با او ازدواج کنید که اگر نکنید مایه فتنه در زمین و مایه فساد بزرگ خواهید بود .»
فروید معتقد است که اگر این انحراف چشم چرانی در معرض تصعید قرار گیرد به شکل پژوهشهای هنری ادبی و علمی تجلی می کند . اما قرآن پانزده قرن قبل فرمود : « و یغضوا من ابصارهم .... ذلک ازکی لهم » از جمله « ذلک ازکی لهم » می توان فهمید که نگاهداشتن چشم ازنظربه نامحرم مهم ترین راه برای تصعید و رسیدن به تزکیه است . و جمل « ان الله خبیر بما یصنعون » که بیانگر مراقبت و آگاهی خداوند از آنچه بندگان در نهان و آشکار انجام می دهند می باشد ؛ عاملی برای درمان بیماری خود نمایی و چشم چرانی است و مقایسه نتیجه نظریه فروید و نظریه قرآن کریم نشان می دهد که کدام تئوری درست تر بوده است .
پیامبر اکرم ـ صلی الله علیه و آله ـ فرمودند : چشمان خود را از نامحرم کوتاه کنید تا عجایب را ببینید . با پوشاندن چشم از محرمات الهی قلب جلوه عظمت و جلال خدا را مشاهده می کند .
منبع : رامک - شمیم نرجس 18
عالی بود.
عالی بود
خسته نباشید